Αραβοκρατία

Αραβοκρατία         824μ.Χ. – 961μ.Χ.

Το 824 μ.Χ. Άραβες Σαρακηνοί διωγμένοι από την Ισπανία, με επικεφαλής τον Αμπού Χαψ Ομάρ Α’, ο οποίος αναφέρεται στις βυζαντινές πηγές ως «Απόχαψις», αποβιβάζονται στην Κρήτη και την καταλαμβάνουν.

Ο στρατός αποβιβάστηκε στο ακρωτήριο Λίθινο της Μεσσαράς. Γοητεύονται τόσο πολύ από την Κρήτη που, για να μην μπορούν να φύγουν από το νησί όπου «ρέει μέλι και γάλα», καίνε τα πλοία τους.

Την πιο σοβαρή αντίσταση συνάντησαν στην πρωτεύουσα Γόρτυνα, που την πολιόρκησαν και την κυρίευσαν. Οι Άραβες έχτισαν νέα πρωτεύουσα, το Χάνδακα (Ηράκλειο), ονομάζοντάς τη έτσι από το Χαντάκι (chandak) που έσκαψαν γύρω από το χωματένιο χαράκωμα που περικύκλωσε την πόλη. Ο Χάνδακας γίνεται ορμητήριο των πειρατικών επιδρομών στα γύρω νησιά και στα παράλια, από τα οποία οι Άραβες αποκόμιζαν πλούσια λάφυρα και δούλους για το δουλεμπόριο. Για περισσότερο από 100 χρόνια ο Χάνδακας ήταν η μεγαλύτερη μάστιγα των θαλασσών.

Η θρησκευτική, οικονομική και εθνολογική σύνθεση του νησιού άλλαξε. Άλλοι απ’ τους κατοίκους σκοτώθηκαν στη κατάκτηση, άλλοι σφαγιάστηκαν, άλλοι εξισλαμίστηκαν και έχασαν την εθνική τους συνείδηση και οι λίγοι που απέμειναν έγιναν δούλοι των νικητών ή κατέφευγαν στα απρόσιτα μέρη του νησιού. Ζώντας μακριά από τον «πολιτισμό» διατηρούν τη γλώσσα τους, τα ήθη τους, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους.

Οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες προσπαθούν με συνεχείς εκστρατείες να ελευθερώσουν την Κρήτη. Το 825 μ.Χ. η επιχείρηση με τον Δαμιανό και Φωτεινό απέτυχε.

Το 826 μ.Χ. έγινε μεγάλη εκστρατεία με στρατηγό τον Καρτερό που οδηγούσε 70 πλοία και πολυάριθμο στρατό. Η μάχη δόθηκε ανατολικά του Χάνδακα και οι Άραβες υποχώρησαν προς την πόλη. Ο στρατός του Καρτερού στρατοπέδευσε κοντά στον ποταμό Αμνισό για να πανηγυρίσουν. Οι Άραβες το έμαθαν και όρμησαν τη νύχτα στο αφύλαχτο στρατόπεδο των Βυζαντινών και κατέστρεψαν ολοσχερώς το στρατό τους. Η περιοχή αυτή πήρε το όνομά της απ’ τον Καρτερό, ο οποίος έφυγε κυνηγημένος με πλοίο, αλλά πιάστηκε στην Κω και σκοτώθηκε.

Άλλες ανεπιτυχείς προσπάθειες έγιναν το 902 μ.Χ. και το 949 μ.Χ.

Οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου είναι αναγκασμένοι να κάνουν μακροχρόνιους πολέμους με τους Βούλγαρους στη Βαλκανική Χερσόνησο και έτσι δεν είχαν το χρόνο να οργανώσουν αποτελεσματικά την απελευθέρωση της Κρήτης.